این کتاب که به استانداردهای آموزشی نقاشی طبق شاخص‌های سازمان فنی و حرفه‌ای کشور می‌پردازد، از سوی انتشارات جهاد‌دانشگاهی واحد اصفهان منتشر شده است. این اثر بر اساس نیاز دانشجویان ، مربیان ، مدیران ، هنرجویان و متقاضیان آزمون مربیگری و علاقه‌مندان به رشته نقاشی، مطابق با استانداردهای آموزشی سازمان فنی و حرفه‌ای برای نخستین بار در کشور تدوین و با تایید آن سازمان منتشر شده است. نقطه و مفاهیم آن در هنرهای تجسمی، انواع مواد مصرفی در نقاشی و کاربرد آن، انواع زمینه کار، سطوح و حجم و کاربرد آن‌ها در نقاشی، مفهوم پرسپکتیو و ترکیب‌بندی و کاربرد آن در نقاشی از جمله عناوین اصلی این منبع مهم آموزشی به شمار می‌رود.

پيشگفتار

مقدمه

فصل1: نقطه/11

آشنايي با نقطه و مفاهيم آن در هنرهاي تجسمي/11

اصول كاربرد نقطه و ارتباط تصويري آن/12

تراكم/ 12

تفرق/12

تعادل/ 12

ابزار مرسوم اثرگذار نقطه/14

انواع مواد مصرفي در نقاشي و كاربرد آنها/ 17

انواع زمينه كار و كاربرد در نقاشي/19

نقطه در يك كادر مشخص/21

فصل2: خط/23

آشنايي با خط، ويژگي ها و انواع آن /23

خط راست، شكسته، منحني/23

ساختاري و بياني/24

خط در كادرهاي محدود و مشخص/25

ويژگي خطوط ساختاري/26

ويژگي خطوط بياني/26

خطوط بياني براي ايجاد بافت/27

خطوط بياني براي ايجاد نقش و نگار/ 27

خطوط بياني براي ايجاد حركت بصري/ 28

تركيب خط و نقطه در كادر/ 28

فصل3: سطح/ 31

مفهوم، انواع آن و كاربرد سطوح در نقاشي/31

سطوح صاف، پست، بلند، انحنادار و /32

سطوح هندسي و غيرهندسي/32

ترسيم انواع سطوح/34

تركيب سطح با نقطه/35

تركيب سطح با خط/36

تركيب سطح با نقطه در كادر/37

فصل4: حجم/ 39

مفهوم، انواع و كاربرد حجم در نقاشي/39

اصول ترسيم حجم/ 40

تركيب حجم با نقطه/41

تركيب حجم با خط./ 42

تركيب حجم با سطح/42

تركيب حجم با نقطه، خط و سطح/43

فصل5: تركيب بندي./ 45

مفهوم تركيب بندي و كاربرد آن در نقاشي/ 45

تركيب بندي در كادر معين/ 46

وحدت./48

تعادل/48

ريتم/49

تناسب/50

آشنايي با تناسبات طلايي و 2/51

اصول تناسبات طلايي و 2/51

تركيب بندي با عناصر نقطه، خط، سطح، حجم/51

فصل 6: پرسپكتيو./ 53

مفهوم پرسپكتيو و كاربرد آن در نقاشي./53

انواع پرسپكتيو/53

يك نقطه اي/53

دو نقطه اي/54

چند نقطه اي/ 54

ويژگيهاي پرسپكتيو/54

ويژگي كوتاه شدن/54

ويژگي بهم نزديك شدن/ 55

ويژگي پشت سر هم قرار گرفتن/55

ويژگي نور و سايه/ 55

اصول ترسيم انواع پرسپكتيو با رسم سطح (چرخش سطح در فضا) حجم (چرخش حجم

در فضا)/ 55

ترسيم يك فضاي مرئي از درون مكعب/ 57

ترسيم جهان مرئي با رعايت ويژگيهاي پرسپكتيو/59

فصل 7: طراحي با خط/61

خط و انواع آن در طراحي/ 61

علل استفاده از خطوط در طراحي/61

اصول ترسيم خطوط بياني/64

اصول ترسيم خطوط ساختاري/64

اصول طراحي با خطوط ساختاري بياني در كادر/ 65

فصل 8: طراحي اشكال و احجام هندسي منطم و نامنظم/67

اصول طراحي اشكال و احجام هندسي و تركيب آنها/67

تجسم اشياء در قالب اشكال هندسي و ترسيم آنها/68

طراحي اشكال و احجام هندسي نامنظم/69

ساخت وارياسيون تيره – روشن/ 70

استفاده از وارياسيون تيره-روشن براي جنسيت هاي مختلف اشيا/ 70

اصول طراحي اشكال و احجام هندسي در وارياسيونهاي مختلف/71

فصل 9: طراحي از طبيعت بي جان./75

مفهوم طبيعت بي جان و كاربرد آن در طراحي و نقاشي/ 75

اصول طراحي طبيعت بي جان با رعايت تركيب بندي صحيح (اشياء، ميوه جات و /75

اصول طراحي با توجه به جنسيت و بافت اشياء/77

فصل 10: طراحي از طبيعت/79

آشنايي با طبيعت و ويژگيهاي آن/ 79

اصول طراحي از طبيعت آزاد (آسمان، آب، زمين / 79

پرسپكتيو در طبيعت/84

طراحي پخش نور و سايه در طبيعت (سايه افتان و سايه و روشن)/ 85

اصول طراحي ثابت ها وسيالها در طبيعت/ 88

طراحي بافت در طبيعت/89

فصل 11: آناتومي عمومي بدن انسان/93

تقسيمات كلاسيك آناتومي بدن/ 93

اصول طراحي بدن در حالت احجام./94

اصول طراحي بدن با رعايت پرسپكتيو/ 97

اصول طراحي بدن با لباس و بدون لباس در حالتهاي مختلف در مدت زمان معين/99

اصول طراحي حركات بدن با رعايت مركز ثقل/ 103

اصول طراحي بدن انسان بصورت گروهي در حالتهاي مختلف/106

طراحي بدن انسان با توجه به جهت نور و درآوردن سايه روشن/ 109

فصل 12: طراحي از دست و پا در حالتهاي مختلف/113

تقسيمات كلاسيك دست/ 113

اصول طراحي حركات مختلف دست با گرفتن اشياء در دست يا بدون آنها/ 114

تقسيمات كلاسيك پا/. 115

اصول طراحي پا در حالتهاي مختلف بدون كفش و جورات و با آنها/117

اصول طراحي دست و پا با توجه به جهت تابش نور./117

فصل 13: طراحي چهره در حالتها و چرخشهاي مختلف/ 119

جمجمه و تقسيمات و كاربرد آن در طراحي/119

اصول طراحي از جمجمه در حجم هندسي خود/ 119

تقسيمات و تناسبات كلاسيك چهره/ 120

اصول طراحي تقسيمات و تناسبات چهره/ 120

آشنايي با اعضاء چهره (چشم، بيني، گوش، لب، مو، ابرو)/122

اصول طراحي تك تك اعضاء صورت/122

اصول طراحي چهره خود در آئينه در جهات مختلف/ 127

اصول طراحي چهره ديگران در جهات مختلف/ 128

تمام رخ/ 128

نيم رخ/ 128

سه رخ/ 128

از بالا/129

از پايين/130

از پشت سر/130

اصول طراحي حالات چهره (غم شادي فرياد مطالعه و /130

فصل 14: آناتومي حيوانات/131

آناتومي حيوانات و كاربرد آن در طراحي/ 131

اصول طراحي بدن حيوانات با رعايت پرسپكتيو و احجام/133

اصول طراحي بدن حيوانات در جهات مختلف تابش نور/136

اصول و ويژگي پوستي بدن حيوانات/138

فصل 15: كاركردن با رنگ/141

مفهوم رنگ و كاربرد آن در نقاشي/141

قانون انكسار نور نيوتن/141

رنگهاي اصلي نور/ 143

سرخ Magentaو/143

سبز/ 143

آبي Cyanو/143

اختلاط افزايشي نور/144

رنگهاي اصلي (رنگ دانه)/ 144

قرمز/ 144

آبي/ 144

زرد/144

اختلاط كاهشي/144

رنگهاي ثانويه/144

رنگهاي ثالثه/ 144

اصول تهيه رنگهاي ثانويه از تركيب رنگهاي اصلي/144

اصول تهيه رنگهاي ثالثه از تركيب رنگهاي اصلي/ 144

مفهوم دايره رنگ و كاربرد آن در نقاشي/144

اصول ساخت دايره رنگ/ 144

صفات رنگ و تعاريف آنها/145

فام رنگ Hueو/ 145

اشباع رنگ/ 146

ارزش رنگ valueو/146

مفهوم هارموني رنگ/146

هارموني كردن رنگ (انتخاب رنگ هارموني در دايره رنگ)/146

مفهوم تباين رنگ و كاربرد آن در نقاشي/147

اصول ساخت انواع تباين/ 148

تباين فام/148

تباين تيره، روشن/148

تضاد اشباع/151

تباين مكمل ها/ 150

تباين همزمان/150

تباين گرم-سرد/ 146

نباين وسعت سطح/151

رنگهاي خنثي/153

سياه/153

سفيد/153

خاكستري ها/153

مفهوم وارياسيون و انواع آن/ 153

وارياسيون سياه و سفيد/ 153

وارياسيون رنگي/ 153

اصول تهيه وارياسيون سياه و سفيد/153

اصول تهيه وارياسيون رنگي/ 153

مفهوم سايه رنگ/ 154

مفهوم توناليته رنگ/ 155

اصول ساخت توناليته رنگ با انتخاب يك رنگ از دايره رنگ/155

مفهوم رنگ موضعي (رنگ طبيعي اشياء)/155

آشنايي با رنگها با مفهوم بيان عاطفي آنها و انواع آن/ 156

بيان عاطفي رنگهاي اوليه (اصلي)/156

بيان عاطفي رنگهاي ثانويه/ 157

فصل 16: تكنيكتهاي مختلف نقاشي/159

پاستل گچي و روغني/161

جوهرهاي رنگي/165

ابزار و وسايل مورد نياز در تكنيكهاي مختلف انواع و كاررد آنها/ 165

آب/ 171

نفت/ 171

فصل 17: تاريخ هنر و سبكهاي هنري جهان/187

تاريخچه هنر نقاشي/187

تمدنهاي قبل از تاريخ / 187

ايران/191

مصر/202

آفريقا/205

تمدن غربي/ 207

فصل 18: شرايط، ايمني و بهداشت محيط كار/241

منابع و مآخذ/243